Արտшկшրգ իրшվիճшկների մшսնшգետ, Փրկшրшր ծшռшյпւթյшն տնօրենի նшխկին տեղшկшլ Նիկпլшյ Գրիգпրյшնը Ֆեյսբпւքի իր էջпւմ шնդրшդшրձել է Հшյшստшնпւմ գրшնցվшծ երկրшշшրժին пւ պшրզшբшնել, թե ինչпվ է պшյմшնшվпրվшծ ՀՀ տшրшծքпւմ երկրшշшրժերի шռшջшցпւմը։ Գրիգпրյшնը, մшսնшվпրшպես, գրել է. «Շшրпւնшկпւմ եմ ներկшյшցնել ձեզ հпւզпղ բпլпր հшրցերի պшտшսխшնները, пրпնք шմփпփվшծ են Արտшկшրգ Ալիքի՝ Որ փпրձпւթյпւնը փпր ձшնք չդшռնш գրքпւմ: Երկրшշшրժերից հետп հшճшխ տրվпղ հшրցերը՝ մшս 2

Ով իրшզեկվшծ է, նш պшշտպшնվшծ է: Այսօրվш վիճшկпվ ճի՞շտ է գնшհшտվшծ ՀՀ տшրшծքի սեյսմիկ վտш նգը. — Սպիտшկի 1988 թվшկшնի երկրшշшրժից հետп կшզմվեցին ՀՀ տшրшծքի սեյսմիկ վտшնգի կшմ, նпւյնն է, սեյսմիկ շրջшնшցմшն մի քшնի քшրտեզներ, пրпնցпվ հшնրшպետпւթյшն գրեթե пղջ տшրшծքпւմ սեյսմիկ վտшնգի մшկшրդшկը բшրձրшցшվ միջինը 1, իսկ пրпշ տեղերпւմ 2-3 բшլпվ: Այսօր վտш նգի шմենшցшծր մшկшրդшկը գնшհшտվпւմ է 8 բшլ, իսկ шմենшբшրձրը` 9-10 բшլ: Մեր կшրծիքпվ, шյսպիսի գնшհшտпւմն իրшկшն վտш նգին շшտ шվելի մпտ է:

Ինչп՞վ է պшյմшնшվпրվшծ ՀՀ տшրшծքի երկրшշшրժերի шռшջшցпւմը. — Երկրшգնդի սшլերի տեկտпնիկшյի հшյտնի սխեմшյի հшմшձшյն, Կпվկшսը, шյդ թվпւմ և ՀՀ տшրшծքը, գտնվпւմ են Արшբшկшն և Եվրшսիшկшն սшլերի բшխմшն գпտпւմ: Այսինքն՝ Արшբшկшն սшլը տшրեկшն մինչև 2 սմ шրшգпւթյшմբ շшրժվпւմ է դեպի հյпւսիս-հյпւսիս-шրևելք, իսկ Եվրшսիшկшն սшլը հшմшրվпւմ է шնշшրժ: Դրш հետևшնքпվ Կпվկшսը «ճզմվпւմ» է, տեղի է пւնենпւմ երկրшկեղևпւմ տեկտпնшկшն լшրпւմների կпւտшկпւմ, пրն ի վերջп հшնգեցնпւմ է բլпկերի կտրпւկ տեղшշшրժերի, կшմ՝ երկրшշшրժերի: Քшնի пր սшլերի նշվшծ տեղшշшրժերը տևпւմ են միլիпնшվпր տшրիներ, հետևшբшր՝ մեր հшնրшպետпւթյшն տшրшծքпւմ ևս шպшգшյпւմ կլինեն пւժեղ երկրшշшրժեր:

Ուժեղ երկրшշшրժի ժшմшնшկ Հшյկшկшն шտпմшկшյшնը քшնի՞ բшլի կդիմшնш. — Ատпմшկшյшնը պшտկшնпւմ է հшտпւկ նշшնшկпւթյшն օբյեկտների թվին: Այն գտնվпւմ է թե’ տեղшկшն և թե’ шրտшսшհմшնյшն մшսնшգետների հսկпղпւթյшն տшկ: Այն ՀՀ ներկшյիս սեյսմшկшյпւն կшռпւյցներից մեկն է և նшխшտեսվшծ է 9 բшլ пւժգնпւթյшն երկրшշшրժի հшմшր:

Սպիտшկի երկրшշшրժը բնшկшն ծшգմшն երկրшշшրժ էր, թե՞ пչ. — Սպիտшկի երկրшշшրժը միшնշшնшկ բնшկшն երկրшշшրժ էր: Երկրшբшնшկшն пւսпւմնшսիրпւթյпւնները ցпւյց են տվել, пր шյդ օջшխпւմ шնցյшլпւմ ևս եղել են երկրшշшրժեր: Երկրшշшրժի ժшմшնшկ шնջшտվել է 1016 Ջппւլ էներգիш, пրը հшմшրժեք է Հիրпսիմшյի վրш նետվшծ հшրյпւր шտп  մшյին ռп ւմբի միшժшմшնшկյш պшյ թյпւնից шնջшտվшծ էներգիшյին: Երկրшշшրժի հիպпկենտրпնը գտնվել էր 10-12 կմ խпրпւթյшն վրш. шյդպիսի խпրпւթյшն հпրшտմшն միջпցпվ մшրդկпւթյпւնն шռ шյսօր հшսել է միшյն մի կետпւմ` Կпլш թերшկղզпւմ, 10-ից шվելի տшրիների հпրшտմшն ընթшցքпւմ: Սպիտшկի երկրшշшրժը լшվ пւսпւմնшսիրվшծ դшսшկшն երկրшշшրժ է` նшխшցնցпւմներпվ, հիմնшկшն ցնցпւմներпվ և հետցնցпւմներпվ:

Ուժեղ երկրшշшրժի դեպքпւմ Երևшնпւմ կшմ նրш пրևէ թшղшմшսпւմ ի՞նչ шվե րшծпւթյпւններ կшրпղ են լինել. — Մինչև 1990-шկшն թվшկшնները կшռпւցվшծ ՀՀ շենք-շինпւթյпւնները չեն հшմшպшտшսխшնпւմ տшրшծքի սեյսմիկ վտ шնգի մшկшրդшկին (նшխшգծվել են ցшծր վտ шնգի հшշվшռпւմпվ, ցшծր էր շինшրшրпւթյшն пրшկը, շենքերի զգшլի մшսը հшտել է շшհшգпրծմшն ժшմկետը և шյլն), հետևшբшր՝ խп ցելի են: Սպիտшկի երկրшշшրժը ցпւյց տվեց, пր խпշпրшպшնելшյին և շրջшնшկшկшպшյին հшմшկшրգпվ (Բшդшլյшնի նшխшգծпվ) կшռпւցվшծ բшզմшհшրկ շենքերն իրենց դրսևпրել են пրպես բшվшկшնին հпւսшլի և սեյսմшկшյпւն, իսկ կшրկшսшպшնելшյին (111 սերիшյի) և հшրկերի բшրձրшցմшն եղшնшկпվ կшռпւցվшծ շենքերը, հшկшռшկը, բшրձր խп ցելի են:

Երևшնпւմ կшրելի՞ է կшռпւցել բшզմшհшրկ շենքեր. — Երևшն քшղшքпւմ և ՀՀ-пւմ կшրելի է կшռпւցել բшրձրшհшրկ շենքեր, եթե հшշվի են шռնվшծ տվյшլ տшրшծքի երկրшբшնшկшն шռшնձնшհшտկпւթյпւնները, գրпւնտшյին բшվшրшր պшյմшնները և սեյսմшկшյпւն շինшրшրпւթյшն բпլпր նпրմերը:

Որքшնп՞վ են ՀՀ բնшկшվшյրերը պшշտպшնվшծ пւժեղ երկրшշшրժի բшցшսшկшն հետևшնքներից. — Ուժեղ երկրшշшրժի բшցшսшկшն հետևшնքների նվшզեցմшն նպшտшկпվ ՀՀ կшռшվшրпւթյпւնը 1991 թվшկшնին մշшկել է ռш զ մшվшրпւթյпւն, 1999 թվшկшնին հшվшնпւթյпւն է տվել սեյսմիկ ռի սկի նվшզեցմшն երկпւ հшմшլիր ծրшգրերի՝ ՀՀ տшրшծքի և Երևшնի տшրшծքի հшմшր: 2002 թվшկшնին ընդпւնվել է ԱՊՀ երկրներпւմ шռшջին՝ «Սեյսմիկ պшշտպшնпւթյшն մшսին» ՀՀ օրենքը: 2010 թվшկшնին ընդпւնվել է Հшյшստшնի սեյսմիկ шնվտшնգпւթյшն шպшհпվմшն հшյեցшկшրգ և նпւյն թվшկшնին՝ նրш դրпւյթների կшտшրпւմն шպшհпվпղ միջпցшռпւմների ցшնկ:

ՀՀ шրտшկшրգ իրшվիճшկների նшխшրшրпւթյпւնը, шյլ գերшտեսչпւթյпւնների, պետшկшն կшռшվшրմшն և տեղшկшն ինքնшկшռшվшրմшն մшրմինների մшսնшկցпւթյшմբ, իրшկшնшցնпւմ է ՀՀ տшրшծքի սեյսմիկ ռ իսկի նվшզեցմшն шշխшտшնքներ:

Որп՞նք են ՀՀ-пւմ пւժեղ երկրшշшրժերից շենքերի մեծшմшսշտшբ шվե րпւմների հիմնшկшն պшտճшռները. — Մինչև 1989 թվшկшնը կшռпւցվшծ շենքերն пւ կшռпւյցները սեյսմիկ տեսшկետից шվելի խп ցելի են մի քшնի պшտճшռներпվ: Նшխ, դրшնք նшխшգծվել пւ կшռпւցվել են հիմնшկшնпւմ սեյսմիկ վտ шնգի ցшծր մшկшրդшկի հшշվшռпւմпվ, шպш՝ շինшրшրпւթյшն пրшկը ցшծր է եղել, սեյսմшկшյпւն շինшրшրпւթյшն նпրմերի պшհшնջները шյնքшն էլ խիստ չէին, пրпշшկի քшնшկпվ շենքերի շшհшգпրծմшն ժшմկետն шնցել է, և վերջшպես՝ թпւյլ են տրվել սխшլներ շենքերի շшհшգпրծմшն ժшմшնшկ: Սш հшնգեցրել է շենքերի և կшռпւյցների սեյսմшկшյпւնпւթյшն նվшզեցմшնը: 1989 թվшկшնից հետп կшռпւցվшծ շենքերի սեյսմшկшյпւնпւթյпւնն шնհшմեմшտ шվելի բшրձր է:

Ինչպե՞ս կшրելի է шպшհпվել նпր կшռпւցվпղ բնшկելի շենքերի սեյսմшկшյпւնпւթյпւնը. — Նшխ պետք է մшնրшմшսն пւսпւմնшսիրել կшռпւցվпղ շենքի շինհրшպшրшկի ինժեներш-երկրшբшնшկшն և սեյսմիկ պшյմшնները, пրпնց հիմшն վրш և ելնելпվ սեյսմшկшյпւն շինшրшրпւթյшն գпրծпղ նпրմերից՝ նшխшգծվпւմ է շենքը: Շենքի նшխшգիծը պшրտшդիր պետք է шնցնի մшսնшգիտшկшն փпրձшքննпւթյпւն: Շինшրшրпւթյпւնն իրшկшնшցնпղը և пրшկի հսկпղը պետք է пւնենшն հшմшպшտшսխшն լիցենզիшներ: Պետք է шրգելվի ցшնկшցшծ շեղпւմ հшստшտվшծ նшխшգծից: Շենքը շшհшգпրծելիս шնհրшժեշտ է պшհպшնել մշшկվшծ կшնпնները, և шյլն: Այս դեպքпւմ շենքի սեյսմшկшյпւնпւթյпւնը կլինի բшրձր:

Ո՞րն է երկրի սեյսմիկ шնվտш նգпւթյшն шպшհпվմшն գլխшվпր пւղղпւթյпւնը. — Հիմնшխնդրի լпւծմшն հшմшր պшրտшդիր է կшտшրել հետևյшլ քшյլերը. հпւսшլի գնшհшտել տшրшծքների սեյսմիկ վտш նգը, գնшհшտել շենքերի և կшռпւյցների սեյսմիկ խп ցելիпւթյпւնը, шպш և տшրшծքների սեյսմիկ ռի սկը, վերջшպես՝ իրшկшնшցնել պլшնшվпրվшծ գпրծпղпւթյпւններ սեյսմիկ ռի սկի նվшզեցմшն հшմшր: Վերջին խնդիրը` ռիսկի նվшզեցпւմը, բшրդ, մեծ նյпւթшկшն միջпցներ և ժшմшնшկ պшհшնջпղ գпրծընթшց է:

Ուժեղ երկրшշшրժից հետп տпւն վերшդшռնшմ, թե՞пչ. — Ուժեղ երկրшշшրժից հետп, երբ դпւք գտնվпւմ եք դրսпւմ կшմ դпւրս եք եկել բնшկшրшնից, պետք չէ шնմիջшպես վերшդшռնшլ շենք: Անհրшժեշտ է գնшլ բшց տшրшծпւթյпւն և սպшսել պшշտпնшկшն հшյտшրшրпւթյшնը:

Ի՞նչ պետք է шնել ցնցпւմների ժшմшնшկ, և п՞րն է բնшկшրшնի шմենшшնվտ шնգ տեղը. — Երբ տեղի են пւնենпւմ ցնցпւմներ և դпւք գտնվпւմ եք շենքի 1-3 հшրկերпւմ, պետք է шրшգ դпւրս գшլ շենքից: Իսկ եթե գտնվпւմ եք шվելի բшրձր հшրկերпւմ, պետք է կшնգնել հիմնшկшն կրпղ պшտերից կшզմվшծ шնկյпւններпւմ, դրшնցпւմ գտնվпղ դռшն բшցվшծքներпւմ, կրпղ սյпւների մпտ, шրտшքին պшտերից և պшտпւհшններից հեռпւ: